Một câu lạc bộ thu học phí 900.000đ/tháng ở lớp tập “lùn thành cao” cho cả trẻ em và người lớn; nhiều loại máy kéo giãn xương để tăng thước tấc cho người lớn được rao bán tràn lan và được nhiều người tưởng thật bỏ tiền mua… Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa xương khớp đều bác bỏ khả năng “thần kỳ” này.
Có máy là có… tầm cao mới?
Nhiều người thiếu thước tấc đang xôn xao trước những thông tin có thể tập máy để tăng chiều cao, dù bạn ở độ tuổi nào. Trên thị trường, các loại máy kéo dài xương cho người lớn được bán với giá từ trên ba triệu tới trên bốn triệu đồng/chiếc. Với chiếc máy dạng ghế (hiệu T.B.), cơ chế tăng chiều cao của máy được diễn giải như sau: cơ thể người có 33 đốt xương sống. Nếu mỗi khớp giãn và tăng 1mm, thì chiều cao có thể nâng lên 3-4cm; nếu mỗi khớp giãn 2mm, chiều cao có thể tăng tới 6-8cm.
Dạo qua các trang web bán dụng cụ thể dục thể thao như maytaptheduc.vn, sieuthitaigia.com, vietsportvn, mayvanphongtructuyen.com, muaban.com… người tiêu dùng dễ dàng bắt gặp những dòng quảng cáo có cánh: “Ghế kéo giãn, tăng chiều cao giúp bạn cao từ 3cm tới 5cm trong một tuần tập luyện”. Khi liên lạc với số điện thoại trên trang theducthethao.vn, chúng tôi được anh Võ Hùng, người bán máy khẳng định: “Phụ nữ tuổi 30, nếu chăm tập có thể cao thêm 2-3cm. Khách hàng của tôi, nhiều cô hai mấy tuổi mua máy về tập, chỉ ba tháng đã cao thêm 4-5cm”. Anh An, người bán hàng của nhà phân phối B.N. (TP.HCM) hẹn chúng tôi tới tập thử với chiếc máy hiệu Tiger 089 mà cơ sở này là đại lý cấp 1 của nhà cung cấp (Trung Quốc). Thay vì nằm yên để thiết bị kéo ngang cơ thể như loại máy ghế thì máy này dùng phương pháp kéo giãn ngược, tức là sau khi được cố định vào máy, người tập sẽ bị máy lôi giãn và xoay tới xoay lui, thậm chí lộn ngược đầu. Anh An cho biết, tuần đầu người tập bị giãn gân cốt và sẽ mệt, “nhưng từ từ sẽ quen” và cơ thể sẽ cao dần lên.
Theo giới thiệu của một kênh truyền hình, chúng tôi tìm tới câu lạc bộ (CLB) E. (trên đường Trương Vĩnh Ký, Q.Tân Phú, TP.HCM) để đăng ký tham gia lớp tập tăng chiều cao. Trang web của cơ sở này quảng cáo: “Chỉ cần tập ba tháng có thể cao thêm 2cm”. Sau khi hỏi tuổi chúng tôi, chủ cơ sở cam đoan: “Nam nữ dưới 40 tuổi đều có thể cao lên nhờ tập luyện. Em có thể cao thêm 3-4cm” (tôi đã 35 tuổi). Mỗi buổi “tập cao” ở đây kéo dài từ 30-45 phút, tuần sáu buổi, học phí 900.000đ/tháng, thu trước học phí cả năm và không hoàn tiền nếu học viên nghỉ giữa chừng. Kèm theo, người tập phải mua hơn hai triệu đồng tiền thuốc mỗi tháng (thực ra là thực phẩm chức năng đa cấp hiệu Herbalife và Child life để bổ sung canxi, trợ lực). “Nếu em không uống các loại thuốc này trước mặt tôi, chúng tôi không đảm bảo tăng chiều cao cho em”, chị chủ cơ sở ra điều kiện.
Trong phòng “tập cao”, chúng tôi được thử các dụng cụ tập kết hợp: đu xà, vừa giãn lưng, xoay kéo, xoay khớp chân, kéo đẩy cho dài tay, chân. Tại đây có năm học viên từ 12 tới 20 tuổi, mồ hôi nhễ nhại đang ra sức tập kéo giãn chân, tay, lưng… Có em vừa đi học về, còn mặc đồng phục; có em đi 20km từ Q.7, Q.8 tới đây để tập với mong ước “đổi tầm”. Không cần qua bất cứ bước khởi động nào, sau khi xỏ giày, tôi liền được hướng dẫn leo lên máy đu rồi chuyển qua máy kéo tay, xoay eo. Chỉ làm được một phần ba yêu cầu của người hướng dẫn, tôi đã bị hoa mắt, ù tai, buồn ói và… xin được bỏ cuộc. Một học viên tiết lộ: “Rất nhiều người chỉ tập vài ngày là bỏ cuộc vì không theo nổi bài tập, đành chịu mất toàn bộ học phí”.
Tiền mất tật mang
Khẳng định chiều cao không thể cải thiện khi đã trưởng thành (khoảng 20 tuổi với nữ và 25 tuổi với nam), BS Nguyễn Trọng Anh, Phó chủ tịch Hội Y học thể thao TP.HCM giải thích, cơ chế phát triển xương là do các sụn tiếp hợp (sụn tăng trưởng nằm giữa các đầu xương, chịu trách nhiệm về phát triển chiều dài của xương). Sau khi đã trưởng thành, sụn đã canxi hóa, xương sẽ ngừng phát triển. “Nếu cứ gắng sức tập bằng máy kéo, coi chừng bệnh nhân sẽ bị giãn dây chằng, đau khớp do kích thích vùng tiếp hợp. Có khi sẽ đi đứng không được vì cơ bắp bị giãn, lỏng lẻo và suy yếu”.
BS Lương Trung Hiếu, Khoa Chấn thương chỉnh hình, ngoại thần kinh BV 30/4 cũng phủ nhận mọi khả năng tác động có thể nâng chiều cao sau khi đã trưởng thành. BS Hiếu cho biết, trong ngành y có loại máy tập vật lý trị liệu nhằm kéo giãn đốt sống cổ, sống lưng cho người có bệnh. Tuy nhiên, việc tập máy phải có chỉ định của bác sĩ và phải được theo dõi khắt khe. “Tự ý mua máy về tập để kéo giãn xương, chắc chắn sẽ tiền mất tật mang vì cao chả thấy đâu mà lại gánh nguy cơ bong gân, trật khớp, đứt dây chằng”, BS Hiếu khẳng định.
Các chuyên gia đều khuyên, ngay cả trẻ em tuổi phát triển cũng không nên dùng các biện pháp “bạo lực” này để tăng chiều cao. BS Trọng Anh cho rằng chiều cao là do gen di truyền quyết định, một số yếu tố khác là chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi, protein, vitamin… Sự vận động thể lực hợp lý với một số môn thể thao sẽ giúp trẻ phát triển xương. Tuy nhiên phải đồng thời với quá trình lớn lên của trẻ chứ không thể “ép” xương dài ra nhanh chóng. Theo ThS-BS Nguyễn Nương Minh Ngà, Giám đốc BV Chấn thương chỉnh hình Sài Gòn – ITO, những bài tập thể dục thể thao như bơi lội, bóng rổ, đu xà… có thể làm trẻ cao lên khi sụn còn phát triển, tuy nhiên phải đúng bài tập và chỉ là yếu tố hỗ trợ. “Ngay cả việc cho trẻ uống hormone tăng trưởng để cao lên, hiện nhiều nước đã phản đối do có nhiều tác động không mong muốn. Việc kéo giãn cơ học bằng máy móc để cao lên nhanh chóng trong một thời gian ngắn, tôi chưa thấy bao giờ”, BS Ngà nói. BS Ngà cũng cho biết, ở người trưởng thành, thực phẩm chức năng không thể thay đổi tính chất sụn hay kích thích phát triển sụn. Trường hợp tế bào xương vì lý do nào đó mà phát triển quá mức thì có thể tạo thành khối u xương.
Anh Tuấn (Q.Bình Thạnh, TP.HCM), một khách hàng đã mua máy kéo giãn tăng chiều cao và hiện máy đã được “trùm mền” cho biết, máy chỉ có tác dụng thư giãn, giúp giảm mỏi lưng, mỏi vai, chứ không thể nâng chiều cao người trưởng thành. Có lẽ vì thế trên các trang web hiện nay cũng nhan nhản những thông tin bán lại máy với giá rẻ vì tiền thì mất mà… thước tấc vẫn giữ nguyên.