Mài tạo hình mỏm cùng vai. May rách gân chóp xoay. May sụn viền SLAP. Điều trị trật khớp vai tái hồi. Điều trị đau cứng khớp vai. Điều trị viêm gân vôi hóa. Nắn, tạo hình trật khớp cùng-đòn.
GIẢI PHẪU CHỨC NĂNG KHỚP VAI
. Khớp vai gồm có 3 xương: x.bả vai, x.đòn, chỏm x.cánh tay.
· Các xương này khớp với nhau thành các khớp: khớp cùng-đòn, khớp ổ chảo-cánh tay. Các khớp này được bao xung quanh bởi các bao khớp và dây chằng.
– Khớp cùng-đòn: là khớp bán động, góp một phần làm tăng tầm vận động cuả khớp vai, và phối hợp với dây chằng cùng-quạ, đòn-quạ làm hệ thống “treo” chi trên.
– Khớp ổ chảo-cánh tay: là khớp động có tầm vận động xoay tròn lớn nhất trong cơ thể. Khớp được bao bọc bởi bao khớp và 3 dây chằng khá lõng lẻo.
DÂY CHẰNG BAO KHỚP Ở CHẢO CÁNH TAY
· Viền xung quanh ổ chảo x.cánh tay là sụn viền. Sụn viền có chức năng làm sâu thêm ổ chảo, và là chỗ neo bám của hệ thống dây chằng-bao khớp ổ chảo cánh tay, và đặc biệt là đầu dài gân 2 đầu ở phía trên.
· Bám vào xương vùng vai có 30 cơ, nhưng thành phần quan trọng nhất giúp giữ vững và xoay tròn vai là nhóm cơ xoay.
· Nhóm cơ xoay gồm 4 cơ:
– Cơ dưới vai: ở phía trước x.bả vai. Giúp xoay trong k.vai.
– Cơ trên gai: ở phía trên, giúp nâng dạng vai.
– Cơ dưới gai, tròn nhỏ: ở phía sau giúp xoay ngoài k.vai.
Nhóm cơ này giúp giữ vững động khớp vai, và thực hiện các động tác xoay tròn khớp vai.
CÁC TỔN THƯƠNG KHỚP VAI THƯỜNG GẶP
Ngoài các chấn thương lực mạnh gây các tổn thương như gãy xương, trật khớp cấp tính ở vùng vai cần điều trị khẩn cấp mổ hay không mổ, các chấn thương ở khớp vai thường do quá tải hoặc vi chấn thương lập đi lập lại.
Các triệu chứng thường gặp do quá tải là đau vai, lõng lẻo mất vững khớp vai, và cứng khớp, mất chức năng khớp vai.
1) Các nguyên nhân tại chỗ gây đau vai: (thường gặp trong tennis, bơi lội, bóng chuyền, cầu lông…)
· Hội chứng bắt chẹn nguyên phát-bắt chẹn bên ngoài (ở người lớn tuổi), và thứ phát-bắt chẹn bên trong(ở người chơi thể thao thường làm động tác tay giơ cao quá đầu).
· Viêm hoặc rách chóp xoay.
· Viêm khớp, sạn khớp.
· Rách sụn viền trên SLAP.
2) Mất vững khớp vai:
· Mất vững đơn hướng ra trước, ra sau hay đa hướng. Nhiều nhất trong chấn thương thể thao là tổn thương Bankart gây mất vững phía trước, làm trật khớp vai tái hồi.
3) Cứng khớp vai
CÁC ỨNG DỤNG ĐIỀU TRỊ CỦA NỘI SOI KHỚP VAI:
Nội soi khớp vai giúp khảo sát rõ ràng các tổn thương khớp vai, hiểu biết sâu hơn về cơ sinh học khớp vai, và điều trị chọn lọc các cấu trúc thương tổn nhằm đạt kết quả tối ưu, giảm thiểu nguy cơ gây tổn thương thêm do mổ mở. Ngoài ra, kỷ thuật nầy gíup giảm đđau sau mổ, giảm thời gian nằm viện, giảm biến chứng phẫu thuật, và bệnh nhân có thể tập phục hồi sớm sau mổ.
Chúng tôi đã áp dụng và phát triển phương pháp nội soi khớp vai hơn 5 năm qua cho hơn 300 trường hợp để điều trị các tổn thương khớp vai, với các kỹ thuật như:
a. Hội chứng bắt chẹn: nội soi khớp vai giúp khảo sát được các cấu trúc và bệnh lý khoang dưới mỏm cùng, cắt lọc hoạt mạc viêm, mài tạo hình mỏm cùng(trong hội chứng bắt chẹn nguyên phát), cắt giải phóng dây chằng cùng quạ(hội chứng bắt chẹn thứ phát ở người trẻ tuổi). Tỷ lệ thành công:70-80%. Sau mổ bệnh nhân có thể tập vận động sớm.
b. Viêm hoạt mạc, viêm gân, viêm khớp vai: qua nội soi khớp vai có thể dùng shaver, đặc biệt dụng cụ radiofrequency cắt đốt các mô viêm, giúp giảm đau sau mổ, tập vận động sớm. Hoặc lấy sạn khớp mà mổ mở không thấy được.
c. Rách gân cơ chóp xoay: nội soi khớp vai giúp phát hiện, chẩn đoán chính xác vị trí và mức độ tổn thương. Từ đó, may lại gân rách hoàn toàn qua nội soi. Với nhiều loại chỉ neo và vật liệu tự tiêu,cộng với áp dụng những phương pháp may gân chóp xoay mới, khả năng lành của gân chóp xoay tăng lên, đảm bảo trả bệnh nhân về cuộc sống thường ngày, và các vận động viên bị chấn thương có thể thực hiện các động tác xoay vai với độ linh hoạt và sức mạnh như trước chấn thương. Thời gian hồi phục để trở lại thi đấu thể thao là 6-9 tháng.
d. Rách sụn viền trên SLAP: (video) nội soi khớp vai là phương tiện tuyệt vời để chẩn đoán và điều trị thương tổn này. Phương pháp điều trị là cắt lọc, hoặc may đính lại sụn viền vào bờ trên ổ chảo. Sau mổ bệnh nhân được tập sớm để mau trở lại hoạt động hằng ngày và tập luyện thể thao sau mổ 3-4 tháng.
e. Lõng lẻo, mất vững khớp vai: nội soi khớp vai giúp xác định rõ hướng mất vững, vị trí và mức độ tổn thương sụn viền bao khớp-dây chằng. Từ đo, khâu đính sụn viền, may rút bao khớp lõng lẻo và điều trị các tổn thương kèm theo. Tỷ lệ thành công khá cao >90%. Bệnh nhân không bị sẹo mô mềm vùng vai, phục hồi tầm vận động sớm tránh cứng khớp, và có thể chơi lại thể thao phong độ cao sau 6-9 tháng.
f. Cứng khớp vai: nội soi khớp vai giúp cắt giải phóng từ bên trong khớp cho bao khớp bị co rút do chấn thương hoặc sau phẫu thuật. Phẫu thuật này không tàn phá mô mềm, ít đau sau mổ nên bệnh nhân có thể tập phục hồi tầm vận động sớm, tránh cứng khớp tái phát.
g. Các ứng dụng khác: chúng tôi đã và đang dùng nội soi khớp vai cho 1 số ứng dụng khác như:
· Hỗ trợ điều trị các gãy xương phạm khớp vùng vai phục hồi mặt khớp: gãy ổ chảo, mấu động lớn, đầu ngoài x.đòn.
· Tái tạo dây chằng trong trật khớp cùng-đòn.
· Đau vai do chèn ép thần kinh trên vai.
· Điều trị các chứng đau quanh bả vai (hội chứng snapping scapula) với kỷ thuật nội soi khoang bả vai-lồng ngực.
